کاروانسرای هجیب

عکاس: عارفه جعفرزادگان

کاروانسرای هُجَیب در ۴۸ کیلومتری جاده بوئین زهرا به ساوه در شمال غرب روستای هجیب قرار دارد. طرح کلی کاروانسرا مربع شکل است و در تقاطع چهار ضلع خارجی آن برج‌های مدور به صورت نیم ستون از سنگ و آجر دیده می‌شود که ارتفاع آن‌ها نیم متر از سطح بام بالاتر است. راه ورود به کاروانسرا در ضلع جنوبی آن قرار دارد. داخل طاق نماهای ورودی با قوس جناغی پوشش شده و رسمی‌بندی با آجرکاری به رنگ اُخرایی دارد. هشتی ورودی دارای فضایی وسیع است و در دو سوی آن اتاق‌هایی برای نگهبانان درنظر گرفته‌اند که با راه پله‌ای به پشت بام راه دارد.
در مرکز حیاط بنایی آجری به شکل هشت ضلعی ساخته شده که از دو چهارطاقی متصل به هم با قوس جناغی باز تشکیل شده و گنبدی با آجرکاری زیبا دارد. این بنا علاوه بر این که نقش سرداب داشته، به عنوان رختشویخانه نیز مورد استفاده بوده است. کاروانسرای هجیب با مساحتی حدود ۵۸۵۰ مترمربع و ۳۶ حجره یکی از زیباترین کاروانسراهای ایران به شمار می‌آید که در زمان صفویه توسط زینب بیگم؛ مادر شاه عباس اول با هزینه‌ای معادل ۴ هزار تومان ساخته شده است! این کاروانسرا به همراه بناهای الحاقی آن از جمله دو باغ، دو آب‌انبار، یک گرمابه و یک جویبار، یکی از کامل‌ترین و بهترین کاروانسراهای کشور بوده است.