خوشه پروین در بین ابرها

تصویر و حق کپی : اسدالله قمری نژاد ( StarryPix )

اگر راستای کمربند جبار را به سوی شمال غرب آسمان ادامه دهید ابتدا به ستاره الدبران که در محدوده خوشه قلائص قرار دارد وسپس به هفت ستاره درخشان وجفت هم می رسید که در کنارهم خوشه انگورزیبایی را در آسمان تداعی می کنند خوشه پروین .خوشه ای با ستاره های بسیار جوان که .۹ ستاره درخشانتر آن در میدان دید تلسکوپی (۱.۵ درجه) به خوبی جای می گیرند ودر شرایط ایده آل رصدی تیزبین ترین رصدگران تا ۱۴ ستاره این خوشه را با چشم غیر مسلح تشخیص می دهند.رد پای این جرم زیبا در تاریخ به حدود ۳۰۰۰ سال پیش برمی گردد وحتی در کتابهای مقدس دینی مانند تورات وانجیل نیز بدان اشاره شده است.شاید به همین سبب این خوشه تا این حد در شعر وادبیات جهان جای دارد.برای رومی ها این خوشه از اواسط خرداد در آسمان صبحگاهی طلوع می کرده است یعنی درست سه هفته زودتر از طلوعی که در عصر حاضر برفراز شرق دارد.آزتک ها در مکزیک وآمریکای مرکزی مبداء تقویم سالیانه خود را با دیدن نخستین تلالو ستاره های ثریا پیش از طلوع خورشید در آسمان صبحگاهی تنظیم می کردند.در یونان باستان ثریا جرم آسمانی مهمی برای زمان سنجی بوده وطلوع سحرگاهی آن ازآغاز موسم سفرهای دریایی وفرارسیدن فصل زراعت نشان داشته است.شاید به همین دلیل یونانی ها نام پلیادها(کسانی که با کشتی سفر می کنند)را به آن داده اند.در اسطوره های یونانی هفت ستاره درخشان این خوشه در حقیقت دختران اطلس وپلیون(اطلس ٬پسر تیتان که زئوس خدای خدایان برای تنبیه او مجبورش می کندتا کره زمین را بر دوش خود قرار دهد)هستند.در اودیسه هومر یا شعرهای هسیود٬ شاعر معروف یونانی نیز اشاراتی به این خوشه شده است.هندوها این خوشه را هفت مادر خدای جنگ می دانستند.حافظ ودیگر شاعران پر آوازه ایرانی هم در غزل ها واشعار خود به عقد ثریا وهفت خواهران اشاره کرده اند.خوشه پروین در میان ۱۴ خوشه ای که با چشم غیرمسلح در آسمان دیده می شود واقعا” منحصر به فرد است.

تصویر آینده : دوران ستاره ها