گردآوری از : بهنام کاتبی
ابوریحان محمد ابن احمد بیرونی ( ۳۵۲-۴۲۷ هجری قمری) ملقب به “استاد جاوید” ریاضیدان، ستاره شناس، تاریخ نگار و فیلسوف شهیر ایرانی سده ی چهارم و پنجم هجری است که به زعم بسیاری از صاحب نظران بزرگترین فیلسوف مشرق زمین شناخته شده است. وی در منطقه ای تحت فرمارنروایی سامانیان به نام خوارزم و در روستای کوچکی به نام”بیرون” دیده به جهان گشود. بیرونی گردش خورشید، گردش محوری زمین و جهات شمال و جنوب را دقیقا محاسبه و تعریف کرده است. خورشیدگرفتگی هشتم آوریل سال ۱۰۱۹ میلادی را در کوههای لغمان (افغانستان کنونی) رصد و بررسی کرد و ماه‌گرفتگی سپتامبر همین سال را در غزنه به زیر مطالعه برد. بیرونی که بر زبان‌های یونانی، هندی و عربی هم چیره بود، کتب و رسالات بسیار که شمار آنها را بیش از ۱۴۶ گزارش کرده‌اند نوشت که جمع سطور آنها بالغ بر ۱۳ هزار است. مهم‌ترین آثار او التفهیم در ریاضیات و نجوم، آثار الباقیه در تاریخ و جغرافیا، قانون مسعودی که نوعی دانشنامه است و کتاب تحقیق ماللهند درباره اوضاع این سرزمین از تاریخ و جغرافیا تا عادات و رسوم و طبقات اجتماعی آن. بیرونی کتاب دانشنامه خود را به نام سلطان مسعود غزنوی حاکم وقت کرد، ولی هدیه او را که سه بار شتر سکه نقره بود نپذیرفت و به او نوشت که که کتاب را به خاطر خدمت به دانش و گسترش آن نوشته است، نه پول. بیرونی، هم‌دورهٔ بوعلی سینا بود که در اصفهان می‌نشست و با هم مکاتبه و تبادل نظر فکری داشتند.
تصویر امروز ستاره شناسی ایران نمایی از چهار تمبر چاپ شده در جهان است. حالا خودتان تصمیم بگیرید که کدامیک واقعاً این دانشمند ارزشمند ایرانی است!!!
تصویر آینده : نوار سفید آسمان شب
