دو قوس شمالی و جنوبی

تصویر و حق کپی : غلام حسین زارع

آسمان شب همانند کره‌ای دور تا دور زمین را فرا گرفته و به همین دلیل از دید ناظر زمینی، ستاره‌ها و اجرام آسمانی در زمان طلوع از مشرق، مسیری قوسی را در آسمان طی کرده و در مغرب غروب می ‏کنند. دو قطب کره‌ی آسمان در نیمکره‌ی شمالی، ستاره قطبی و در نیمکره‌ی جنوبی به نام نقطه‌ی قطبی جنوبپ آسمان نام گذاری شده است. حال، فرض کنید بر روی استوا ایستاده‌اید؛ در این مکان عرض جغرافیایی برابر با ۰ درجه (کمربند زمین) است. همه‌ی ستاره‌هایی که در بالای سر شما قرار دارند به دور دو نقطه یکی در شمال (ستاره قطبی) و یکی در جنوب در حال گردش هستند و در شب هنگام این دو هیچ گاه غروب نخواهند کرد. اگر به سمت عرض‌های شمالی تر زمین پیش برویم، ستاره‌ی قطبی از افق شمالی ارتفاع می گیرد (بالاتر می آید). بطور نمونه در شهر تهران ارتفاع ستاره‌ی قطبی به ۳۵ درجه از افق شمالی می رسد و این مقدار با عرض جغرافیایی شهر تهران نیز برابر است. تصاویری که در این منطقه از آسمان گرفته می شود، در صورتی که پهنه‌ی بسیار وسیعی از آسمان را پوشش دهد، می تواند گردش ستاره‌ها به دور ستاره‌ی قطبی شمال و جنوب را به تصویر بکشید و در وسط آن، جایی که ستاره‌ها قوس بسیار کمی دارند، استوای آسمان نام دارد.

تصویر آینده :