عکاس : خسرو جعفری زاده
خورشیدگرفتگی (یا کسوف) هنگامی رخ میدهد که ماه از بین زمین و خورشید بگذرد؛ بدین ترتیب کاملاً یا جزئی تصویر خورشید را برای یک بیننده روی زمین مبهم میکند و سایهی ما بر سطح زمین میافتد. گرفتگی کامل خورشید را باید یکی از منظرههای زیبا و در عین حال ترسناک طبیعت دانست. تنها موقعی میتوان این پدیده را دید که عوامل زیادی با هم انطباق پیدا کنند. خورشید کره فروزان بسیار بزرگی است با قطری در حدود ۱۰۹برابر قطر زمین که در فاصله ۱۵۰ میلیون کیلومتری زمین واقع شده است. ماه فقط یک چهارم اندازه زمین را دارد. ولی ۴۰۰ بار نزدیکتر از خورشید به زمین است. البته بدیهی است که اجسام را از فاصلههای دورتر کوچکتر میبینیم. اختلاف فاصلههای ماه و خورشید نیز سبب میشود تا اندازههایشان باهم برابری کنند. از اینرو آن دو در آسمان تقریبا به یک اندازه دیده میشوند.
گرفت پیش رو از نوع حلقوی بوده و خورشیدگرفتگی حلقوی هنگامی رخ میدهد که قطر ظاهری ماه از خورشید کوچکتر باشد، بدین ترتیب نور بیشتری از خورشید را مسدود میکند و باعث میشود خورشید مانند یک حلقه (حلقه) به نظر برسد. از منطقهای دیگر از زمین که هزاران کیلومتر دورتر است، خورشیدگرفتگی حلقوی، شبیه به خورشیدگرفتگی جزئی بنظر میآید.در این وضعیت، ماه در دورترین فاصلۀ خود از زمین قرار دارد و در مقابل به خورشید نزدیکتر است؛ بنابراین ماه نمیتواند قرص خورشید را بهطور کامل بپوشاند و تنها مرکز خورشید را از دیدهها پنهان میکند. در این حالت بخشهای نازکی از خورشید در اطراف ماه دیده میشوند و حلقۀ درخشانی از نور خورشید دور تا دور ماه نمایان میگردد.
این پدیده نجومی از حدود ساعت ۸ و ۵۰ دقیقه صبح روز یکشنبه در کشور ما آغاز ، در حدود ساعت ۱۰ تا ۱۰ و ۳۰ دقیقه به اوج خود رسید و حدود ساعت ۱۱ و ۳۰ دقیقه تا ۱۲ ظهر به پایان رسید.
بر طبق تقویم ، این آخرین خورشیدگرفتگی در قرن چهاردهم شمسی و تماشاییترین گرفتگی در یک دهه اخیر بوده و خورشیدگرفتگی بعدی که در ایران قابل مشاهده خواهد بود در سال ۱۴۰۱ خواهد بود و در سال ۱۴۱۴، یعنی پانزده سال دیگر هم یک خورشیدگرفتگی کامل در آسمان ایران خواهیم داشت.